Płyty główne do komputerów i serwerów – co warto wiedzieć przed zakupem?

Sprzęt ten nie bez powodu ma w swojej nazwie przymiotnik „główna”. Jest to podstawowa część serwera czy komputera, na której osadzane są niezbędne do pracy elementy składowe maszyny. Budowa i wyposażenie płyty głównej ma bezpośredni wpływ na prędkość i działanie komputera czy serwera.

Elementy składowe płyty głównej

Każda płyta główna posiada takie same elementy:

• gniazdo na procesor ( w przypadku płyt serwerowych mogą to być nawet dwa gniazda),
• gniazda na pamięć RAM ( może być 2 lub więcej slotów )
• gniazda PCI-Express oraz PCI,
• złącze zasilania,
• gniazda NVMe, M.2, SATA oraz starsze takie jak IDE
• BIOS (interfejs tekstowy) lub UEFI (działa w trybie graficznym) – podstawowy system inicjalizujący pracę komputera/ serwera przy każdym jego uruchomieniu; służący również do konfiguracji i przetestowania zamontowanych podzespołów
• chipset – umożliwia konfigurację procesora, dołożenie pamięci RAM czy ustawienie dysków w system zapisu RAID; odpowiada za przesyłanie informacji pomiędzy komponentami komputera a procesorem i pamięcią
• złącza typu PS2, USB do podłączenia klawiatury, myszki i innych zewnętrznych urządzeń.

Gniazda procesora są dedykowane odpowiadającym im procesorom, głównie są to sockety dedykowane marce Intel czy AMD.

Ilość slotów na pamięć RAM ma bezpośredni związek z rodzajem sprzętu, jakiego używamy. W laptopach z reguły znajdują się tylko 2 sloty, używamy ich do pracy czy rozrywki, nie jest do tego wymaga duża pojemność pamięci RAM. Serwery przeznaczone do pracy i stworzenia środowiska systemowego w firmach mają znacznie więcej slotów, może ich być nawet 24. Warto wspomnieć o różnych rodzajach pamięci obsługiwanej przez płyty: DDR2, DDR3, DDR4. Do komputerów zalecana jest pamięć UDIMM, a do serwerów pamięć ECC (korekcja błędów) lub ECC REG.

Gniazda PCI oraz PCI-Express to gniazda rozszerzeń umożliwiające montaż komponentów, na przykład karty graficznej, kontrolera czy karty sieciowej. Im bardziej zaawansowany sprzęt, tym więcej gniazd rozszerzeń.

Złącze zasilania na płycie służy do bezpośredniego podpięcia jej do jednego lub dwóch zasilaczy, jak to jest w przypadku serwerów

Płyty główne posiadają często zintegrowane karty graficzne z wyjściami VGA, DVI, Display Port lub HDMI oraz zintegrowane karty muzyczne które mogą obsługiwać nie tylko głośniki stereo czy słuchawki, ale też zestawy głośników 5.1 czy 7.1

Rodzaje płyt głównych

Na rynku wyróżnia się pięć standardów płyt głównych:

• Standard AT – wprowadzony przez firmę IBM na rynek 1984 roku był jedną z pierwszych wersji płyt głównych; różne rozmieszczenie elementów składowych oraz dwa złącza zasilania, które często przyczyniały się do uszkodzenia płyty, wpłynęły na spadek jej popularności a w efekcie wyparcie przez Standard ATX
• Standard ATX – najnowsza wersja płyty głównej stworzona przez firmę Intel; w tej wersji płyty porty i złącza umieszczone na płycie są dostępne także na tylnej części obudowy komputera czy serwera, co znacznie ułatwia użytkowanie; występuje w wersjach micro i mini dla komputerów o niewielkich rozmiarach
• Standard NLX – również opatentowany przez firmę Intel, z przeznaczeniem do małych komputerów stacjonarnych używanych przez małe firmy czy klientów prywatnych
• Standard WTX – wersja płyty, która ma zastosowanie w serwerach o jednym lub wielu procesorach
• Standard ITX – analogiczna wersja do standardu ATX stworzona przez firmę VIA na potrzeby rynku sprzedaży komputerów miniaturowych
• Standard BTX – z założenia ten rodzaj miał zastąpić płyty ATX, niestety nie został zaakceptowany przez producentów, mimo starań twórcy - firmy Intel

Każda z opisanych wersji płyt głównych ma swoje wymiary, które mają wpływ na decyzję, w jakiej obudowie mają zostać umieszczone. Poniżej przedstawiamy warianty płyt ze względu na ich wymiary rzeczywiste:

• ATX (Advanced Technology Extended) - 305 × 244 mm
• micro ATX (wariant 1) - 244 × 244 mm
• micro ATX (wariant 2) - 171 × 171 mm
• EATX (Extended ATX) - 305 × 330 mm
• Ultra ATX - 244 × 367 mm
• mini ITX - 170 × 170 mm
• nano ITX - 120 × 120 mm

Czym kierować się przy zakupie płyty głównej?

Wybierając płytę główną musimy przede wszystkim wiedzieć, do jakiej obudowy ma być ona przeznaczona. Większość komputerów czy serwerów największych marek, takich jak Dell czy HP, posiada płyty dedykowane poszczególnym modelom. To znacznie ułatwia znalezienie odpowiedniej płyty. Klienci jednak czasami chcą skompletować swój komputer samodzielnie – od płyty głównej, poprzez procesor, pamięć, dyski czy kartę graficzną, aż po obudowę. Warto wtedy wiedzieć, czy sprzęt będzie wykorzystywany do pracy i rozrywki czy raczej do długich sesji gamingowych. Przed skompletowaniem płyty trzeba wiedzieć jaki posiada socket na procesor – na tej podstawie dobrać pasujący procesor oraz chłodzenie. Kolejno obsługiwany przez płytę typ pamięci RAM i maksymalną ilość gigabajtów na procesor. Następnie karta graficzna, dyski, napędy i inne potrzebne kontrolery lub akcesoria.

Firma Computerowiec posiada w swojej ofercie różnego rodzaju płyty główne oraz niezbędne do jej wyposażenia części. Ponadto oferujemy klientom pomoc w doborze komponentów i służymy zdobytą przez wiele lat wiedzą.